www.acapus.com Greek         Αγγλικά Last updated 23/12/2004    
    

    

Photo Album
Αναζήτηση

         
  
  
Ε' Τα πλούτη

Tα χρήματα και τα υλικά αγαθά θεωρούνται συνήθως πηγή ευτυχίας. Διά τούτο πολλοί μακαρίζουν και ζηλεύουν τους πλουσίους, αλλά και κάμνουν το παν, διά να γίνουν και οι ίδιοι πλούσιοι. Ποιες όμως απόψεις έχει πάνω στο θέμα αυτό ο σοφός Σειράχ;
1) Ταλαιπωρία και κίνδυνοι.
Αντίθετα με την γνώμην των πολλών, ότι τα πλούτη προσφέρουν ξεκούρασιν και ασφάλειαν στους ανθρώπους, ο σοφός Σειράχ υποστηρίζει την αντίθετην άποψιν. Και γράφει:
«Αγρυπνία πλούτου εκτήκει σάρκας, και η μέριμνα αυτού αφιστά ύπνον. Μέριμνα αγρυπνίας απαιτήσει νυσταγμών, και αρρώστημα βαρύ εκνήψει ύπνος... Ο αγαπών χρυσίον ού δικαιωθήσεται, και ο διώκων διαφθορόν αυτός πλησθήσεται. Πολλοί εδόθησαν εις πτώμα χάριν χρυσίου, Και εγενήθη απώλεια αυτών κατά πρόσωπον αυτών. Ξύλον προσκόμματος έστι τοις ενθουσιάζουσιν αυτώ, και πας άφρων αλώσεται εν αυτώ» (λα'. 1-2. 5-7). «Μή έπεχε επί τοις χρήμασί σου και μή είπος- αυτάρκη μοι έστι.., Μή έπεχε επί χρήμασιν αδίκοις- ουδέν γάρ ωφελήσει σε εν ημέρα επαγωγής» (ε'. 1.8).
Η απόκτησις των χρημάτων, σύμφωνα με την σοφήν παρατήρησιν του Σειράχ, συνδυάζεται με αϋπνίες και αγωνιώδεις μέριμνες, που καταπονούν και εξαντλούν το ανθρώπινο σώμα. Οι αγωνιώδεις μέριμνες διά τον πλουτισμό διώχνουν τον ύπνον και προκαλούν σοβαρές ψυχικές και σωματικές διαταραχές. Ακόμη όμως, όποιος αγαπά τα χρήματα, δεν θα αποφύγη αδικίες και αμαρτήματα. Και όποιος επιδιώκει το παράνομο κέρδος, θα διαφθείρη τον εαυτόν του και θα γεμίση με κακίες. Πολλοί, προκειμένου να αποκτήσουν πλούτη, έγιναν ερείπια και ξαφνικά εκαταστράφησαν. Ο χρυσός έγινε, δι' όσους ενθουσιάζονται χάριν του, ξύλο στον δρόμο της ζωής τους, πάνω στο οποίο σκοντάπτουν. Και κάθε ασύνετος άνθρωπος θα συλληφθή μέσα στις παγίδες του άδικου και αχόρταστου πλουτισμού.
Δικαιολογημένα λοιπόν ο Σειράχ, διά να κτυπήση την μάταιην αυτοπεποίθησιν, που τα χρήματα καλλιεργούν, και να μας προφύλαξη από τον κίνδυνον της προσκολλήσεως της καρδίας μας στον άδικον θησαυρισμόν, τονίζει στον καθένα μας: Μή στηριχθης στα χρήματα σου και μή καυχηθής ποτέ ότι, επειδή έχεις αρκετά χρήματα, είσαι ασφαλισμένος. Πολύ περισσότερον μή στηριχθης σε χρήματα, που αποκτώνται με αδικίες και άνομα μέσα. Διότι τα χρήματα της αδικίας καμμιάν ωφέλειαν ή υποστήριξιν δεν θα σου προσφέρουν στις ημέρες των δοκιμασιών της ζωής σου και μάλιστα κατά την ημέραν της κρίσεως από τον Κύριον. Αντίθετα τότε θα επισύρουν εναντίον σου την δίκαιην οργή του.
2) Προσοχή από τους πλουσίους.
Σύμφωνα όμως με τις σοφές σκέψεις του Σειράχ, επικίνδυνον είναι και το να δημιουργή κάποιος στενές  και φιλικές σχέσεις με τους πλουσίους. Διά τούτο και γράφει:
« Ο απτόμενος πίσσης μολυνθήσεται, και ο κοινωνών υπερηφάνω ομοιωθήσεται αυτώ. Βάρος υπέρ σε μή άρης, και
ισχυροτέρω σου και πλουσιωτέρω μή κοινωνεί. Τί κοινωνήσει χύτρα προς λέβητα; αύτη προσκρούσει, και αύτη συντριβήσεται. Πλούσιος ηδίκησε, και αυτός προσενεβριμήσατο• πτωχός ηδίκηται, και αυτός προσδεηθήσεται. Εάν χρησιμεύσης, εργάται εν σοί• και εάν υστέρησης καταλείψει σε. Εάν έχης, συμβιώσετσί σοι και αποκενώσει σε, και αυτός ού πονέσει. Χρείαν έσχηκέ σου, και αποπλανήσει σε και προσγελάσεταί σοι και δώσει σοι ελπίδα• λαλήσει σοι καλά και ερεί- τίς η χρεία σου; και αισχυνεί σε εν τοις βρώμασιν αυτού, έως ού αποκενώση σε δις ή τρις, και επ' εσχάτων καταμωκήσεταί σου' μετά ταύτα όψεταί σε και καταλείψει σε και την κεφαλήν αυτού κινήσει επί σοι. Πρόσεχε μή αποπλσνηθής και μή ταπεινωθής εν αφροσύνη σου» (ιγ' 1-8).
Αρχίζει τις σκέψεις του ο Σειράχ με την έξης εικόνα: Όποιος εγγίζει την πίσσαν, θα λερωθή απ' αυτήν. Έτσι και εκείνος, που συναναστρέφεται μ' ένα υπερήφανον πλούσιον, θα επηρεασθή απ' αυτόν και θα απόκτηση την δική του νοσηρή νοοτροπία. Μετά ο Σειράχ, αφού παρομοιάζει τον πλούσιον σαν βάρος ασήκωτο διά τον φτωχόν, προτρέπει τον φτωχόν: Μή σηκώσης στους ώμους σου βάρος ανώτερο από τις δυνάμεις σου. Δηλαδή, μή σύναψης πολλές σχέσεις και στενήν επικοινωνίαν με ανθρώπους κοινωνικά ισχυρότερους και πλουσιώτερούς σου. Διότι κάτι τέτοιο θα έχη κακές συνέπειες πάνω σου. Διά να περιγράψη τις συνέπειες αυτές, ο Σειράχ χρησιμοποιεί την εξής εικόνα:

Όπως είναι αταίριαστο και επικίνδυνο να τοποθετήται ένα μικρό και εύθραυστο πήλινο δοχείο, μια χύτρα, κοντά σ' ένα χάλκινον λέβητα, έτσι είναι επικίνδυνη και η στενή συνάφεια ενός φτωχού μ' ένα υπερόπτην πλούσιον. Διότι, όπως η χύτρα κινδυνεύει να συντριβή από τον λέβητα, έτσι κινδυνεύει και ο αδύνατος φτωχός από τον ισχυρόν πλούσιον. Αυτό δε διότι συνήθως οι πλούσιοι αδικούν και πλήττουν και φέρονται με σκληρότητα προς τους υποδεεστέρους τους κοινωνικά. Οι φτωχοί όμως, προκειμένου να τα έχουν καλά με τους πλουσίους, ενώ αδικούνται απ' αυτούς, πρέπει να υποκλίνωνται μπροστά τους και να τους φέρωνται με δουλικό φρόνημα και να ζητούν συγγνώμην και διά πράγματα, στα όποια δεν είναι καθόλου ένοχοι.
Αν λοιπόν, φτωχέ μου, προσθέτει ο Σειράχ, θα είσαι σε κάτι χρήσιμος στον ύπερήφανον πλούσιον, αυτό θα είναι το να σε εκμεταλλεύεται διά το Ιδικό του συμφέρον. Όταν όμως ευρεθής εσύ σε ανάγκες και στερήσεις, κανένα ενδιαφέρον δεν θα δείξη εκείνος σε σένα, αλλά θα σε εγκαταλείψη. Εάν δε συμβή κάποτε να έχης κάποια αγαθά, τότε ο πλούσιος θα σε πλησίαση και πάλιν, όχι διά να σε βοηθήση αλλά διά να σου αρπάξη τα αγαθά σου και να αδειάση τα ταμεία σου. Καθόλου δεν θα στενοχωρηθή διά το κακό, που σου έκαμεν. Όταν έχη την ανάγκην σου, θα προσπαθήση με υποκριτικά χαμόγελα και ψεύτικο ενδιαφέρον να σε παραπλάνηση. θα σου δώση ελπίδες ότι θα σε βοηθήση. Θα σου ομιλήση με γλυκόλογα και θα σου πή: Ποιάν ανάγκην έχεις; Στηρίξου σε μένα. Ακόμη θα σε προσκαλή επανειλημμένα στο τραπέζι του, διά να σε κάμη να αισθάνεσαι απέναντί του εντροπήν και υποχρέωσιν, διά την τιμήν που σου κάμνει, μέχρις ότου σε αδειάση τελείως. Και στο τέλος θα γελά μαζί σου και θα σε περιπαίζη. Έπειτα θα σε βλέπη να υποφέρης, και αντί να σε συμπονέση, θα σε εγκαταλείψη ενώ θα κινά ειρωνικά την κεφαλήν του σε βάρος σου.
Πρόσεχε λοιπόν, φτωχέ μου, επαναλαμβάνει ο Σειράχ. Πρόσεχε να μή παραπλανηθής από την δολιότητα τέτοιων ανθρώπων, διά να μή εξευτελισθής απ' αυτούς και να μή πληρώσης ακριβά την απερισκεψίαν και μεγαλομανίαν σου.
3) Και καλός ο πλούτος.
Πιστεύει όμως και διακηρύσσει ο συνετός Σειράχ ότι είναι δυνατόν να υπάρχουν και μή διεφθαρμένοι
πλούσιοι. Ο ίδιος δε επεξηγεί πότε ημπορεί να συμβή κάτι τέτοιο.
«Αγαθός ο πλούτος, ω μή έστιν αμαρτία» (ιγ', 24) «Μακάριος πλούσιος, ος ευρέθη άμωμος και ος οπίσω χρυσίου ουκ επορεύθη- τίς έστι; και μακαριούμεν αυτόν, εποίησε γάρ θαυμάσια εν λαώ αυτού. Τίς εδοκιμάσθη εν αυτώ και ετελειώθη; και έσται αυτώ εις καύχησιν. Τίς εδυνατο παρσβήναι και ού παρέβη, και ποιήσαι κακά και ούκ εποίησε; Στερεωθήσεται τα αγαθά αυτού» (λα', 8-11)
Τονίζει πρώτα ο Σειράχ ότι ο πλούτος είναι καλός, όταν δεν συνδυάζεται με αμαρτίες. Μετά ανακηρύσσει ευτυχισμένον τον πλούσιον εκείνον, που έμεινεν απρόσβλητος και αμόλυντος από την φιλαργυρίαν και δεν έβαλε σαν στόχον του να μαζεύη περισσότερα χρήματα. Και στην συνέχεια ερωτά: Υπάρχει τέτοιος πλούσιος; Αν ναι, τότε πρέπει να τον συγχαρούμε και να τον καλοτυχίζουμε. Διότι αυτός έκαμεν έργα θαυμαστά ανάμεσα στον λαόν του. Υπάρχει κάποιος, που εδοκιμάσθηκε μέσα στους πειρασμούς του πλούτου και ευρέθηκε τέλειος; Αυτός είναι άξιος καυχήσεως. Διότι αυτός, ενώ, προκειμένου να γίνη πλουσιώτερος, ημπορούσε να παραβή το θέλημα του Θεού, δεν το έκαμε. και ενώ ημπορούσε να διαπράξη αδικίες, δεν έπραξεν. Είναι ευτυχισμένος ο δίκαιος αυτός πλούσιος, διότι τα αγαθά που έχει θα ευλογηθούν από τον Θεόν και η ευλογία του Θεού θα τον συνοδεύη πάντα.

 


Ιπτάμενος γκόνζο
Περισσότερα >>
''Ποιήματα της Μαρίας - Χριστίνας Τασιούκα''
Το τάμα

Σαββάτο θα' ...
Περισσότερα >>